ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΑ ΚΑΤΑΔΕΧΤΕΙ ΚΑΝΕΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ Ν' ΑΝΑΦΕΡΕΙ...

ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΑ ΚΑΤΑΔΕΧΤΕΙ

ΚΑΝΕΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ Ν' ΑΝΑΦΕΡΕΙ...

 

Με πλησίασε διστακτικά λίγο μετά την εκδήλωση στον «Ιανό», βράδυ της Τετάρτης, 20 Μαρτίου 2019.

- Βασιλική με λένε, το όνομα της θείας μου.

Ξαφνιάστηκα κι ανασκάλεψα τη μνήμη. Αναρωτήθηκα μήπως είχα γνωρίσει κάποτε κάποια «θεία Βασιλική» και την κοίταξα στα μάτια. Τίποτα, τίποτα δεν μου θύμιζε ούτε το πρόσωπο ούτε η ασυνήθιστα μελωδική φωνή της. Εκείνη συνέχιζε να κρατά το χέρι μου σε μια παρατεταμένη χειραψία που θα μπορούσε και να δήλωνε οικειότητα. Μια τούφα γκρίζα μαλλιά έπεφταν στο μέτωπο και κατέβαιναν μέχρι κάτω σκεπάζοντας σχεδόν το ένα της μάτι, ίσως για να κρύψει κάποιο δάκρυ. Συνέχισε χωρίς να περιμένει απάντηση:

- Δεν ήταν αληθινή θεία η Βασιλική, τη λέω "θεία" επειδή θα παντρευόταν τον θείο, τον αδερφό του πατέρα μου.

Συνέχισα κι εγώ να την κοιτάζω προσπαθώντας να κρύψω την απορία μου. Ή και να μαντέψω όσα δεν είχα καταλάβει.

- Αλλά να μην σας κουράσω περισσότερο... Ο γάμος αυτός δεν έγινε. Ο θείος πιάστηκε σε ενέδρα και τον φόρτωσαν στο Τάναϊς ένα μήνα πριν στεφανωθεί τη Βασιλική. Κι ο παππούς μου την κράτησε, την έκαμε παιδί του, την προίκισε και την πάντρεψε με κάποιον ανιψιό του. Μα δεν αξιώθηκε να κάμει παιδιά. Εγώ πήρα τ' όνομά της. Καταλαβαίνετε...

Πίσω της μια νεότερη κυρία χαμογελούσε. Την πήρε από το χέρι και την τράβηξε δίπλα της.

- Είναι η κόρη μου, είπε, και μου έδωσε ένα αντίτυπο του τελευταίου μου βιβλίου «Κι οι θάλασσες σωπαίνουν», του ιστορικού μυθιστορήματος που μόλις είχε παρουσιαστεί, να το υπογράψω.

Χαμογέλασα κάπως αμήχανα. Κάποτε αρκούν ελάχιστες λέξεις για να ειπωθεί μια ολόκληρη ιστορία. Η άγνωστη κυρία Βασιλική κοίταξε πίσω της, έκαμε ένα νεύμα, δεν ήξερα σε ποιον ή σε ποια, και στράφηκε πάλι προς το μέρος μου:

- Στη Βασιλική να το αφιερώσετε. Όχι σε μένα, στην εγγονή μου. Βασιλική τη λένε κι εκείνη.

Μια κοπέλα ίσαμε 18 χρονών ήρθε κοντά μας.

Δεν ήξερα τι να γράψω. «Στη Βασιλική για να μην ξεχνά» σημείωσα βιαστικά και η ηλικιωμένη κυρία έτεινε πάλι το χέρι για χειραψία.

- Θα σας δω στο τέλος της εκδήλωσης. Έχετε πολλούς ακόμη να χαιρετήσετε, αλλά εγώ θα περιμένω.

Δεν με περίμενε. Καθυστερήσαμε λίγο κι όταν έψαξα με το βλέμμα μου να τη βρω το πεζοδρόμιο στην οδό Σταδίου, έξω από τον Ιανό, είχε αδειάσει...

 

Δεν συνήθιζα μέχρι πρόσφατα να παρουσιάζω τα βιβλία μου. Μα η ιστορία της Βασιλικής με δίδαξε ότι τούτες οι απρόσμενες συναντήσεις μπορούν ν' αποκαλύψουν όσα δεν θα καταδεχτεί κανένας ιστορικός ν' αναφέρει, τις μικρές ανθρώπινες στιγμές που συνθέτουν την ιστορία του κόσμου. Ίσως να μη μάθω τίποτα περισσότερο για τον γάμο του άγνωστου θύματος του Τάναϊς και της Βασιλικής, του γάμου που κατέληξε να γίνει μνημόσυνο, ίσως να μη μάθω ούτε τ' όνομα εκείνου που αναπαύεται μαζί με άλλους πεντακόσιους - εξακόσιους αθώους, Κρήτες χριστιανούς, Ιταλούς αντιφασίστες και όλους τους Εβραίους της Κρήτης, στον αμίλητο βυθό του Αιγαίου. Μα τη Βασιλική, την ανιψιά του, δεν θα την ξεχάσω ποτέ. Όπως δεν θα ξεχάσω κι όλους τους γνωστούς και άγνωστους φίλους που βρέθηκαν εκείνο το βράδυ μαζί μου στον «Ιανό» της Αθήνας. Δεν την θεωρώ μόνο «παρουσίαση βιβλίου», μάλλον θυμίαμα μνήμης πρέπει να την πω και να ευχαριστήσω πρωτίστως τον Κωστή Καζαμιάκη - δική του ιδέα ήταν, δική του πρωτοβουλία κι οργάνωση.

Ευχαριστώ θερμά τους ομιλητές που ασχολήθηκαν με το έργο μου, τον Σταύρο Θεοδωράκη, τον Γιάννη Δρακάκη, τη Λίλιαν Καπόν, τον Μιχάλη Κοπιδάκη, την Κυριακή Μπεϊόγλου, ευχαριστώ τον Νίκο Καρατζά που με τον «Ιανό» του ανοίγει δρόμους στον πολιτισμό, ευχαριστώ τους παλιούς φίλους που βρέθηκαν μαζί μου, μα και τους καινούργιους, εκείνους που συνάντησα για πρώτη φορά. Μερικοί απ' αυτούς αναφέρονται στο βίντεο της εκδήλωσης.

ΝΙΚΟΣ ΨΙΛΑΚΗΣ, Μάρτιος 2019

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ: https://www.youtube.com/watch?v=PnsMpFxiUlU