ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Ένα κείμενο του Μανώλη Πιμπλή γραμμένο στην Εποχή ττης Αθήνας, στο φ. 23 Δεκεμβρίου 2018.

(http://epohi.gr/giortines-epiloges-apo-thn-ellhnikh-logotexnia/)

Ο Κρητικός συγγραφέας και δημοσιογράφος Νίκος Ψιλάκης καταθέτει εδώ ένα μυθιστόρημα που, όμως, όχι μόνο περιέχει πραγματικά γεγονότα, αλλά και στοιχεία νέα, προϊόν ενδελεχούς δικής του έρευνας, για ένα γεγονός που στοίχειωσε την κατοχική ιστορία της Κρήτης και για το οποίο ελάχιστα σαφή εικόνα είχαμε ως τώρα. Πρόκειται για τη βύθιση του υπό γερμανική σημαία πλοίου Τάναϊς, το οποίο μετέφερε στα αμπάρια του όλη περίπου την ελληνοεβραϊκή κοινότητα της Κρήτης, 342 άτομα από τα οποία τα 120 παιδιά, επίσης 110 χριστιανούς Έλληνες (κυρίως Κρήτες αντιστασιακούς, φυλακισμένους στην Αγιά) αλλά και 120 Ιταλούς αντιφασίστες, συλληφθέντες από τους Γερμανούς μετά την παράδοση της Ιταλίας. Το πλοίο έφυγε από την Κρήτη με κατεύθυνση τον Πειραιά και βυθίστηκε κοντά στη Σαντορίνη μετά από ανατίναξη. Ήταν ενέργεια αγγλικού υποβρυχίου ή το βύθισαν οι ίδιοι οι Γερμανοί;
Ο συγγραφέας βρήκε και αποτύπωσε ατομικές διαδρομές και ιστορίες, δίνει επίσης το περίπλοκο κλίμα της άνοιξης και του καλοκαιριού του 1944, όπου τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως φαίνονται ή όπως ήταν πριν, κυρίως όμως βρήκε μαρτυρίες επιζώντων που ανατρέπουν τη μάλλον παγιωμένη αντίληψη ότι το πλοίο βύθισαν οι ίδιοι οι Γερμανοί και αποφαίνεται, κατηγορηματικά θα έλεγε κανείς, ότι το πλοίο το βύθισαν πράγματι οι Άγγλοι, γνωρίζοντας αλλά και μη λογαριάζοντας το γεγονός ότι μετέφερε όλους αυτούς τους αιχμαλώτους…
Ένα πολύ ωραίο ανάγνωσμα με λαγαρή γλώσσα, απλή και ταυτόχρονα πλούσια, με λελογισμένη χρήση του κρητικού ιδιώματος, χωρίς υπερβολές, με δυνατές σκηνές και ενδιαφέρουσες σκέψεις, που φωτίζει ένα γεγονός για το οποίο δεν έχουμε μιλήσει πολύ και για το οποίο τόσο οι Γερμανοί (που χρησιμοποίησαν τους αιχμαλώτους ως ανθρώπινη ασπίδα), όσο και οι Άγγλοι (που δεν δίστασαν να αφανίσουν τόσους ανθρώπους, ανάμεσά τους και μια ολόκληρη θρησκευτική κοινότητα), δεν θα πρέπει να αισθάνονται -αν ακόμη το θυμούνται- ιδιαίτερα υπερήφανοι…

Μανώλης Πιμπλής